Mykotoksyny

Mykotoksyny w paszy – co to i dlaczego są groźne dla bydła?

Mykotoksyny to toksyny wytwarzane przez pewne gatunki grzybów (pleśni). Mogą pojawić się w większości pasz – ziarnach zbóż z własnej uprawy, czy w kiszonkach z kukurydzy, trawy i roślin motylkowych. Niektóre grzyby, takie jak Fusarium, atakują rośliny (kukurydzę) jeszcze na polu w fazie wegetacji, produkując bardzo groźną toksynę – zearalenon. Mykotoksyny w paszy to:

• mniejsza odporność krów – większa wrażliwość na infekcje;
• mniejsza efektywność szczepień i gorsze wyniki leczenia;
• ograniczenie wchłaniania składników pokarmowych poprzez zmniejszenie strawności białka i włókna;
• biegunki z powodu stanów zapalnych jelit;
• zaburzenia owulacji i znaczące pogorszenie wyników rozrodu.

Mykotoksyny w kukurydzy i kiszonkach

W laboratoriach De Heus od 2019 roku monitorujemy poziom mykotoksyn w kiszonkach z kukurydzy od polskich hodowców bydła.

Poniższe wykresy przedstawiają uśrednioną wartość i procent detekcji mykotoksyn czterech głównych grup: Deoksyniwalenol (DON), Fumiozyny (FUM), Trichoteceny typu A (T2) i Zearalenon (ZEN).

Skażenie mykotoksynami styczeń 2019-sierpień 2023 - kiszonka z kukurydzy

Notujemy wzrostowy trend DON i ZEN w próbkach kiszonek, wyrażony w procentach. W ciągu ostatnich 5 lat DON osiągnął wysoki poziom, stwarzając realne ryzyko spadku produkcyjności stad krów mlecznych. Jakie działanie na organizm zwierzęcia wykazują poszczególne grupy mykotoksyn?

Deoksyniwalenol (DON) obniża pobranie paszy, co skutkuje obniżeniem przyrostu masy ciała i produkcji mleka. Inne skutki obejmują immunotoksyczność, hematotoksyczność oraz toksyczność reprodukcyjną. Powoduje także zmiany w jelitach i upośledzenie wchłaniania składników pokarmowych przez upośledzenie funkcję bariery jelitowej.

Fumonizyny (FUM) wykazują działanie toksyczne wobec komórek wątroby i nerek. Wysokie dawki fumonizyny powodują specyficzne dla gatunku choroby, w tym głównie zaburzenie wchłaniania jelitowego. Fumonizyna B1 została sklasyfikowana przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem jako czynnik prawdopodobnie rakotwórczy (grupy 2B). Wykazano także, że fumonizyny są osłabiają odporność, zagrażają zdrowiu jelit i wywierają szkodliwy wpływ na reprodukcję.

Zearalenon (ZEN) jest estrogenny i działa podobnie do hormonu płciowego - estradiolu, zakłócając płodność i rozwój płciowy. Zaburza pracę wątroby i układu odpornościowego oraz szkodliwie oddziałuje na materiał genetyczny.

Toksyna T-2 wykazuje wysoką toksyczność w przewodzie pokarmowym. Powoduje obniżenie pobrania i pogorszenie jakości trawienia paszy. Inne obserwowane działania obejmują szkodliwy wpływ na reprodukcję, odporność i wątrobę.

Jak walczyć z mykotoksynami?

W przypadku ziaren zbóż kluczowe jest utrzymanie łanu w „czystości”, a także odpowiedni termin i jakość zbioru (wilgotność), dobra konserwacja i magazynowanie.

Dla pasz objętościowych ważna jest kompresja zawartości. Z silosu lub pryzmy należy usunąć jak najwięcej powietrza, ponieważ tlen powoduje zwiększoną aktywność drożdży i pleśni produkujących mykotoksyny.

Należy używać tylko sprawdzonego i nieporażonego materiału siewnego oraz pamiętać o środkach grzybobójczych i dobrym mieszaniu resztek pożniwnych z glebą.

Czasami jednak te zabiegi zawodzą i konieczne jest zastosowanie innych rozwiązań, takich jak preparat na mykotoksyny. Jak zmniejszyć ryzyko problemów zdrowotnych i produkcyjnych z tytułu mykotoksyn w kiszonkach?

Odpowiedzią są sprawdzone kompleksy aktywnych składników wiążących i dezaktywujących mykotoksyny zawarte w Bestermine MycoToxiClean i Bestermine MycoToxiClean Extra.